برگشت ادرار و عفونت ادراری

دستگاه ادراری از کلیه‌ها شروع می‌شود. کلیه ها ،توسط لوله‌هایی که حالب خوانده می‌شوند به مثانه وصل می‌شوند. دستگاه ادراری به پیشابراه ختم می‌شود که لوله کوتاهی است که ادرار را به خارج از بدن می‌برد. وقتی باکتری‌های موجود در روده‌ها، از راه رکتوم به پیشابراه برسند و از آنجا بالا رفته وارد مثانه شوند، عفونت به وجود می‌آید.
باکتری‌ها می‌توانند مثانه را آلوده کرده و عفونت ایجاد کنند و یا بدون آنکه علامتی ایجاد کنند، در آنجا تکثیر یابند.
در هر یک از این موارد، باکتری‌ها ممکن است از راه حالب بالا رفته و کلیه‌ها را دچار عفونت سازند. عفونت کلیه خطرناک است و ممکن است باعت زایمان زودرس در خانم‌های باردار یا سایر عوارض گردد.
عفونت مثانه در بین خانم‌های ۲۰ تا ۵۰ بیشتر شایع است.
علل عفونت مثانه
- میکروب‌ها از از بیرون بدن وارد پیشابراه شوند.
- این عفونت در زنان بسیار شایع است، زیرا مدخل پیشابراه با مخرج فاصله کمی دارد و عفونت به سادگی از یک نقطه به نقطه دیگر انتقال می‌یابد.
- در زنان طول پیشابراه کوتاه‌تر است و عفونت به سادگی این مسافت کم را تا مثانه طی می‌کند.
- عفونت‌های کلیه می‌تواند پخش شود و مثانه را نیز مبتلا کند.
- آسیب به پیشابراه
- استفاده از کاتتر ادراری برای تخلیه مثانه، مثلاً پس از زایمان یا جراحی
- باکتری‌هایی که از راه پوست اطراف ناحیه تناسلی و مقعدی به مجاری ادراری راه می‌یابند.
علائم عفونت مثانه
درد، ناراحتی و سوزش هنگام دفع ادرار (و احتمالا هنگام مقاربت جنسی)
ناراحتی لگن یا درد قسمت تحتانی شکم (اغلب در قسمت فوقانی استخوان لگن)
افزایش دفعات دفع ادرار و احساس فشار و نیاز به ادرار کردن به طور مکرر حتی زمانی که میزان ادرار در مثانه بسیار کم است .
ادرار بدبو
ادرار کدر
وجود خون در ادرار (اغلب با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شود)
تب خفیف
شب ادراری در کودک
تب و تحریک پذیری در شیرخوار
برگشت ادرار از مثانه به کلیه
حالب وقتی وارد مثانه میشود عمودی وارد نمیشود با بلکه با شیب وارد میشود از زیر مخاط مثانه رد میشود بعدا یک دریچه روی آن باز میشود ، این مسیر حالب در زیر مخاط مثانه به اندازه ای باید باشدکه مانع برگشت ادرار به مثانه بشود . طول حالبی که زیر مخاط مثانه رد میشود تا دریچه ی حالب باز بشود باید ۵ برابر قطر آن دریچه باشد . اگر این کمتر بشود درجاتی از برگشت پیدا میشود یعنی ناهنجاری اینجا است . ممکن است خیلی کم ، به اندازه ی قطر حالب باشد که باعث رفلاکس یا برگشت ادرار به مثانه میشود . این برگشت ادرار از دوران جنینی قابل تشخیص است و با سونوگرافی ، اگر مشخص شد که کلیه ها باد کرده ، یکی از شک ها رفلاکس است . لذا در دوران جنینی کاری نمی کنیم ، وقتی بدنیا آمد بعد از حدود یک ماه سونوگرافی را تکرار می کنیم . در این فاصله ی زمانی مرتب آزمایش ادرار می کنیم . آزمایش ادرار صرفا جهت عفونت ادرار است . اگر عفونت بود درمان را شروع می کنیم . دوباره سونوگرافی را تکرار می کنیم . بعضی از وقت ها این رفلاکس خودبخود خوب میشود . ۵۰ درصد رفلاکس هایی که در دوران جنینی دیده میشود خوب می شود زیرا مسیرتکامل عضله های حاله ادامه پیدا می کند تا به تکامل نهایی خودش برسد که رفلاکس قطع می شود . اگر در آزمایش مشاهده شد رفلاکس ادرار ادامه دار است بعد از مثانه یک عکس رنگی گرفته میشود. وقتی تشخیص تایید شد ، باز درمان دارویی است و پیشگیری از عفونت است. در کنار این قضیه کلیه ها را هم بررسی می کنیم که آیا این رفلاکس به کلیه ها آسیب می رساند یا خیر . با رادیو ایزوتوپ یا اسکن رادیو ایزوتوپ که برای بیمار ضرری ندارد کلیه ها بررسی میشود . اگر دیدیم که رفلاکس دارد روی کلیه اثر می گذارد برای جراحی اقدام می شود .پیشگیری از عفونت ادراری
مایعات فراوان بنوشید. این توصیه، شاید تنها نکته ى مهم باشد. بعضى از زنان فکر مى کنندا فقط هنگامى که به دستشویى مى روند، دچار سوزش مى شوند، سپس مصرف مایعات را کم مى کنند تا به دستشویى نروند.
باید بدانید که هر چه ادرار، بیشتر در مثانه بماند، باکترى بیشترى در آن رشد خواهد کرد. تعداد اى کولاهاى هر بیست دقیقه دو برابر مى شود. بنا به نظر دکتر استابسکین، هر چه باکترى بیشتر باشد، درد هم بیشتر خواهد بود. مسلما بهترین کار این است که با نوشیدن مایعات فراوان، باعث شکسته شدن عفونت و خارج کردن میکروب ها شویم. مطالعات انجام شده نشان مى دهد که باکترى هایى که به صورت مکانیکى وارد مثانه ى داوطلبان مى شدند، با دو بار ادرار کردن مؤثر، به بیرون رانده مى شوند و مثانه استریل مى شود.
هر چه مایعات بیشترى بنوشید، درد شما زودتر متوقف مى شود و یک نکته؛ اگر ادرار شما صاف و روشن است یعنى به اندازه کافى مایعات نوشیده اید.
رفع عفونت ادراری 
هر زنى که دچار عفونت هاى مجارى ادرارى است و مرد همراه او، حتما درباره ى درمان با عصاره ى زغال اخته چیزهایى شنیده اند. آیا این عصاره، مؤثر است؟ پاسخ این سؤال هنوز معلوم نیست. من فکر مى کنم این عصاره با افزایش مصرف مایعات به وسیله ى بیمار، بیش از هر علت دیگرى مى تواند باعث اثرات درمانى شود. این عصاره باعث غنى سازى ویتامین C بدن مى شود.
چهار علامت اصلى وجود دارد که افراد مبتلا به عفونت مثانه، در صورت مواجهه با آن، باید به دکتر مراجعه کنند. این علایم عبارتند از:
- وجود خون در ادرار
- درد کمر و درد پهلو
- تهوع و استفراغ
در حدود ۹۰ درصد زنان مبتلا، با مصرف اولین یا دومین قرص، باکترى ها از بین مى روند، اما علایم آن دو تا سه روز باقى مى ماند و تعداد کمى از این افراد دچار عفونت حاد کلیوى مى شوند.
(منبع : دکتر محسن وریانی متخصص اورولوژی)